Kościół pw. św. Józefa

Historia parafii

Kościół pw. Chrystusa Króla

Kościół pw. Chrystusa Króla umieszczony jest pośrodku miasta, w południowej części układu staromiejskiego. To monumentalna budowla gotycka. Po stronie wschodniej znajduje się prezbiterium, przy zachodniej ścianie usytuowana jest wieża. Kościół składa się z trzech naw i prezbiterium, które przykrywa pseudo-sklepienie krzyżowo-żebrowe. Najstarsza wzmianka o kościele w Dobiegniewie pochodzi z 1335 r., kiedy to margrabia Ludwik Starszy przekazał kolegiacie w Myśliborzu patronat nad tą świątynią. W całym średniowieczu dobiegniewski kościół występuje bez nazwy (tytułu), ale wiadomo, że poświęcony był – jak większość kościołów w Nowej Marchii – Najświętszej Marii Pannie. W 1336 r. rycerz Dietrich von Born oraz dwóch mieszczan Dobiegniewa Johan Melzer i Wilkin von Wriezen dokonało fundacji ołtarza ku czci Najświętszej Marii Panny ( beata virgo Maria). Elewacje kościoła ozdobiono fryzami płytek ceramicznych wypełnionych reliefami z motywami roślinnymi i fantastycznymi zwierzętami z ludzkimi głowami. Fragmenty tych ozdób można dziś podziwiać na zewnętrznych portalach od strony południowej i północnej. Ceramiczne fryzy oprócz funkcji zdobniczej zawierały też podstawowe dla średniowiecza przesłanie walki dobra ze złem. Fundatorami tych zdobień byli rycerz von Born i dwaj mieszczanie dobiegniewscy Johan Melzer i Wilkin. von Wriezen. Na obecny kształt budowli największy wpływ miały pożary. Pierwszym kataklizmem, który spowodował uszkodzenie kościoła, był pożar z 1417 r. niszczący miasto i świątynię z początków XIV wieku. Kościół od czasów budowy do 1534 roku był świątynią katolicką. Natomiast po roku 1534 mieszkańcy Dobiegniewa zostali zobowiązani przez panującego do zmiany wyznania katolickiego na protestanckie. Wnętrze świątyni zostało dopasowane do nowej liturgii. W 1542 r. pojawił się w Dobiegniewie pierwszy luterański pastor. Rok później patronat nad świątynią przejął władca Brandenburgii. Przy tej okazji margrabia Jan z Kostrzyna zagarnął całe kościelne złoto i srebro. Z dawnego wyposażenia ocalało tylko srebrne cyborium czyli ozdobna puszka do przechowywania komunikantów. Kolejne zniszczenia spowodował pożar z 1618 r., w którym spłonęły m. in. ratusz, szkoła i dzwonnica. W celu odbudowy świątyni przeprowadzono wielką zbiórkę pieniędzy w całej Brandenburgii oraz w Prusach Wschodnich, a Fryderyk Wilhelm Hohenzollern ( zwany Wielkim Elektorem) przekazał miastu 100 florenów. Te 100 florenów pochodziło z kary, jaką władca nałożył na sprawcę pożaru, przełożonego kościoła, Bathela Meyera. W trakcie odbudowy ściany świątyni otynkowano i ozdobiono barokowymi polichromiami ze scenami ze Starego i Nowego Testamentu ( „Zwiastowanie”, „Pokłon Trzech Króli”, „Ucieczka z Egiptu”, „Historia syna marnotrawnego”, „Jezus w świątyni”, „Modlący się Dawid", „Budowla świątyni Salomona”). Było też malowidło z wyobrażeniem piekła. Wymienione polichromie zamalowano w czasie kolejnego remontu po pierwszej wojnie światowej. W 1647 roku ustawiono w świątyni nowy ołtarz ufundowany m. in. przez rody von Koppen i von Bornstedt. W centralnej części umieszczony był obraz z przedstawieniem sceny „ Ukrzyżowania”. Odbudowę zakończono w 1652 r. W czasie kolejnego pożaru z 1710 r. została zniszczona wieża kościoła. Praktyczny i oszczędny król Prusów Fryderyk Wilhelm I Hohenzollern nie pozwolił na jej odbudowę. Jej budowę rozpoczęto w 1854 r. Kamień węgielny położył sam król Fryderyk Wilhelm IV Hohenzollern 23 VI 1859 r. Władca podarował również świątyni wielki ołtarz. Król nie lubił wysokich dachów, gdyż był zwolennikiem tzw. gotyku szkockiego, więc po obejrzeniu planu przekreślił wysoką wieżę, po czym napisał: „ Nie wyżej niż dotąd!”. W wyniku tej ingerencji dzwonnica zakończona została czterema fialami, a w 1876 r. na wieży zawieszono dwa dzwony, które w czasie pierwszej wojny świtowej przetopiono na cele militarne. W latach 1870 -1871 (czasy wojen prusko- francuskich) na wieży dobiegniewskiej zatykano wielką chorągiew w celu informowania mieszkańców okolicznych wiosek o kolejnych zwycięstwach armii pruskiej. W 1921 r. zawieszono nowe dzwony wykonane w odlewni w Bochum. W czasie drugiej wojny światowej kościół szczęśliwie ocalał. Świątynia została przejęta przez kościół rzymsko-katolicki, poświęcona 1 XI 1946 r. W latach 1946 – 1947 przeprowadzono prace porządkowe i dostosowujące wnętrze do liturgii katolickiej, natomiast prace remontowe rozpoczęto w 1983 r. Do wyposażenia historycznego kościoła należą m. in.: ołtarz główny w formie neogotyckiego cyborium z końca XIX w. z rzeźbą Chrystusa ustawioną pod baldachimem, chrzcielnica neogotycka, drewniana z końca XIX w., fragment witraży barokowych z lat 1663 – 1665 w dwóch oknach nawy południowej, fisharmonia firmy Hofberg z początku XX w., trzy dzwony żeliwne wykonane w odlewni w Bochum w 1921 r., witraże neogotyckie w oknach prezbiterium z początku XX w. z wyobrażeniem ewangelistów i motywami kwiatów, ołtarz boczny w nawie północnej przedstawiający sceny z życia Chrystusa, dzieło Jana Korcza z 1951 r., ołtarz boczny w nawie południowej z rzeźbą Matki Boskiej z dzieciątkiem wykonany przez profesora gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych Stanisława Horno-Popławskiego, jeńca Oflagu IIC Woldenberg, relikwie św. Andrzeja Boboli z podstawą z XVIII w. i puszką z początków XX w. przywiezione do Dobiegniewa z terenów wschodnich po 1945 r., popiersie papieża Jana Pawła II z pamiątkową tablicą, na której umieszczono jego słowa: „Wiele wspomnień łączy mnie z Tą Diecezją. Posiada ona piękną przyrodę, którą często mogłem podziwiać podczas moich wędrówek, zwłaszcza spływów kajakowych /.../ dziękuję Tej Ziemi za to, że była dla mnie zawsze gościnna i serdeczna.” Jan Paweł II Gorzów Wlkp. 2 VI 1997 r., urna z ziemią z pól bitewnych Kampanii Wrześniowej z 1939 r., na urnie wyryto słowa: „Ziemia z pól bitewnych wrzesień 1939 r.”, na cokole umieszczono nazwy bitew – Kałuszyn, Westerplatte, Mokra, Bzura, Kock, Warszawa, Hel, Modlin – w których brali udział jeńcy Oflagu II C Woldenberg.isl at nibh porta, vitae scelerisque leo tempor. Fusce ullamcorper dui a massa tempus fringilla. Sed vestibulum tortor orci, at tempus odio pellentesque ut. Proin aliquam, sapien vulputate tempus accumsan, justo sem tristique lacus, eget mollis neque nunc sit amet risus. Nulla gravida mauris dolor, nec porttitor risus ornare id. Donec vestibulum mauris imperdiet, rutrum tortor vitae, bibendum magna.

Duis sollicitudin ullamcorper eros, eu dapibus leo facilisis ac. Etiam eu facilisis velit. Suspendisse a porta libero, nec vestibulum nibh. Fusce porta condimentum dui at mollis. Praesent ac libero a nisl sagittis ullamcorper. Quisque sollicitudin sapien vel nibh maximus porta. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, per inceptos himenaeos.

Kościół św. Józefa zlokalizowany jest w zachodniej części miasta. Wzniesiony został na planie krzyża św. Antoniego. Po stronie północnej umieszczona jest niewysoka wieża zwieńczona zapierzoną żaluzjową latarnią Jest to obiekt salowy, bezstylowy, wybudowany w 1934 r. Witraże wykonane zostały w 1937 r. w Penzig. Najcenniejszym elementem wyposażenia kościoła jest szafowy ołtarz, pochodzący ze zrujnowanego kościoła w Ostrowitem datowany na XVI w. i 1 połowa XVII w. W centralnym polu – na tle gwiaździstego nieba, obramowanego wieńcem wielobarwnych kwiatów polskich ( maki, chabry, słoneczniki)- umieszczona jest drewniana, polichromowana figurka Matki Boskiej Królowej Nieba z Dzieciątkiem na ręku, stojąca na półksiężycu. W skrzydle lewym w górnym polu umieszczone są figury św. Jana Chrzciciela, św. Barbary i św. Katarzyny, poniżej scena Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny. W skrzydle prawym, u góry, są figury św. Jerzego, pogromcy smoka oraz św. Apolonii i św. Urszuli, poniżej w obramowaniu z wielobarwnych kwiatów, na tle niebieskim (kolor ultramaryna) fragment „Bogurodzicy”. Obok ołtarza znajduje wieczna lampa o ażurowym secesyjnym charakterze, która pochodzi z przełomu XIX i XX wieku. Mosiężne dzwoneczki mszalne, zdobione główkami aniołów można datować na koniec XVIII wieku. Na emporze umieszczona jest fisharmonia firmy Victor Orgel, pochodząca z czasów budowy kościoła. Poświęcenie świątyni nastąpiło 1 VII 1941 r.

Projekt & wykonanie: Krzysztof Polanowski

Autorzy zdjęć użytych na stronie: Klaudia Ajryś,

Jakub Sawicki, Marcin Południewski

Wyszukaj na stronie:

Parafia pw. św. Józefa w Dobiegniewie

ul. Staszica 6

66-520 Dobiegniew

tel.: 95 761 10 11